W skład szlaków rowerowych Południowych Mazur wchodzi 20 szlaków o różnej długości, w większości tworzące pętle, oznakowane różnymi kolorami wg standaryzacji szlaków PTTK. Szlaki zlokalizowane są w południowej części Pojezierza Mazurskiego, występujące tutaj jeziora m.in. Śniardwy, Orzysz, Nidzkie czy Łuknajno leżą w obrębie tzw. Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Tamtejsze tereny ukształtowane przez ostatnie zlodowacenie ok. 14 tys. lat temu objęte są ochroną w obrębie Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Centralnym punktem tej części Mazur jest Jezioro Śniardwy – największe jezioro w Polsce o powierzchni 113,8 km kw. Przez liczne kanały i przesmyki łączy się z wieloma innymi jeziorami mazurskimi. Tereny te porasta Puszcza Piska, która stanowi drugi co do wielkości kompleks leśny w Europie, jej powierzchnia liczy ok. 100 tys. hektarów.
Jak magnez przyciągają w te rejony piękne jeziora, urozmaicona rzeźba terenu, rozległe lasy, przydrożne aleje drzew oraz niewielkie zaludnienie. Dodatkowym atutem są liczne ośrodki wypoczynkowe, ośrodki sportów wodnych, liczne kąpieliska oraz szlaki żeglugowe i kajakowe.
Atrakcje Mazur Południowych:
Jezioro Śniardwy | Piska Pozycja Ryglowa | Węzeł obronny Ruciane – Guzianka | Krąg Galindów | Czarcia Wyspa | Jezioro Bełdany | Muzeum Krzysztofa Ildefonsa Gałczyńsiego w Leśniczówce-Pranie | Muzeum Michała Kajki w Ogórku | Las Ochronny „Szast” | Dwór Łowczego w Gałkowie | Osada Kulturowa w Kadzidłowie | Park Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie | Młyn w Zielonym Lasku | Muzeum Ziemi Piskiej | Muzeum Przyrodnicze w Krutyni | Muzeum regionalne im. Walentyny Dermackiej w Pieckach | Muzeum Ernsta Wiecherta w Piersławku | Izba Regionalna w Wejsunach | Manufaktura Górecka w Ubliku | Wieża ciśnień w Białej Piskiej | Dom Królewski w Piszu | Wieża ciśnień w Piszu | Galindia – Mazurski Eden | Śluza Guzianka | Śluza Karwik | Kanał Jegliński | Ekomarina w Piszu | Prom na linie w Wierzbie | Cerkiew w Wojnowie | Jezioro Orzysz | Punkty widokowe: Niedźwiedzi Róg, Półwysep Szeroki Ostrów oraz Nowe Guty | Osrodek Edukacji Leśnej „Pliszka” | Szwajcaria Orzyska | Mazurski Park Krajobrazowy | Puszcza Piska | Rezerwat Jezioro Nidzkie | Dolina rzeki Krutyni | Rezerwat Jezioro Łukajno | Mikołajki | Ruciane Nida
Dystans / Przewyższenie – 29,9 km / 160 m
Szlak rowerowy przebiega po terenie gminy Pisz, na południowy zachód od miasta. Trasa licząca niespełna 30 km rozpoczyna się i kończy w Piszu, na skrzyżowaniu ulic Gdańskiej, Leśnej i Klementowskiego. Przebiega przez lokalne drogi powiatowe, gminne oraz drogi należące do Lasów Państwowych. Biegnie wokół jeziora Pogobie Wielkie, i Pogobie Małe, jednak brzegiem prowadzi tylko krótką trasą tego drugiego. Polecany szczególnie dla rodzin z dziećmi, ze względu na niski stopień trudności.
Dystans / Przewyższenie – 35 km / 370 m
Trasa jest niedługa i umiarkowanie łatwa, prowadzi w większości lasami, w przeważającej części młodymi. Szlak tworzy pętlę, której początek i koniec jest w odległości 700 metrów od centrum Pisza, w miejscu gdzie krzyżuje się droga asfaltowa i leśna. Szlak przebiega przez lokalne drogi powiatowe, gminne oraz drogi należące do Lasów Państwowych.
Dystans / Przewyższenie – 55 km / 600 m
Szlak rowerowy przebiega po terenie gminy Pisz i gminy Ruciane-Nida, na zachód od miasta Pisz. Prowadzi w większości lasami, w bliskim lub dalszym sąsiedztwie dziesięciu jezior. W dwóch miejscach przekracza drogę krajową, dlatego zaleca się przeprowadzić rower na drugą stronę jezdni i kontynuować jazdę. Trudność trasy jest zróżnicowana – występują na niej fragmenty, które przez kilka kilometrów prowadzą po piaszczystej nawierzchni, oraz takie, po których jazda rowerem jest bardzo łatwa. Szlak tworzy pętlę długości 55 km, rozpoczyna się i kończy we wsi Snopki. Szlak polecany szczególnie dla miłośników przyrody, którzy nie boją się wyzwań.
Dystans / Przewyższenie – 32,6 km / 255 m
Szlak rozpoczyna się ok. 5,5 km od Pisza, do początku szlaku prowadzi z samego miasta utwardzona ścieżka rowerowa, która biegnie równolegle do drogi krajowej nr 63. Szlak przebiega po północnych terenach gminy Pisz i południowych gminy Orzysz. Jest dość krótki, ale trudny. Duże wahania wysokości terenu, zjazdy i wjazdy „pod górki”, piaszczyste nawierzchnie wymagają dość dobrej kondycji i dla „niedzielnego” rowerzysty mogą być zbyt wymagające. Turysta będzie prowadzony przez lasy, zabudowania, tereny otwarte i zabagnione, po drogach asfaltowych, gruntowych i piaszczystych, przez osiem wsi. Chwilę odpoczynku można spędzić w połowie drogi nad malowniczym, wysokim brzegiem jeziora Śniardwy w okolicach Kwiku lub w w Nowych Gutach.
Dystans / Przewyższenie – 35 km / 365 m
Pętla Bełdany jest trzecią pod względem długości ścieżką rowerową gminy Ruciane-Nida. Całość trasy liczy 35 kilometrów. Może być ona nieco dłuższa, gdy zdecydują się Państwo odwiedzić przy okazji Mikołajki. Tradycyjnie ścieżka bierze swój początek w Centrum Informacji Turystycznej i Promocji Gminy w Rucianem-Nidzie.
Szlak Pętla Nidzka | Szlak niebieski | Średnio trudny | Start: Ruciane-Nida
Dystans / Przewyższenie – 46,5 km / 640 m
Pętla Nidzka jest najdłuższą w tej chwili ścieżką rowerową gminy Ruciane-Nida. Liczy 46,5 kilometrów i swój początek ma w Centrum Informacji Turystycznej w Rucianem-Nidzie. Szlak wiedzie przez równinne tereny Puszczy Piskiej dookoła Jeziora Nidzkiego.
Dystans / Przewyższenie – 22,6 km / 160 m
Pętla Szeroki Bór jest najkrótszą ścieżką rowerową na terenie gminy Ruciane-Nida. Liczy zaledwie 22,6 kilometra. Można powiedzieć, że jest idealna dla początkujących rowerzystów lub dla tych, którzy pragną „rozruszać się” przed dalszymi wypadami. Podobnie, jak i inne ścieżki, także Pętla Szeroki Bór ma swój początek przy Centrum Informacji Turystycznej i Promocji Gminy w Rucianem-Nidzie.
Dystans / Przewyższenie – 39 km / 260 m
Pętla Wojnowska jest drugą pod względem długości ścieżką rowerową w gminie Ruciane-Nida. Liczy 39,1 kilometra i swój początek bierze w Centrum Informacji Turystycznej i Promocji w Rucianem-Nidzie. Trasa prowadzi m.in. przez dolinę rzeki Krutyni.
Dystans / Przewyższenie – 22,8 km / 220 m
Szlak wiedzie przez miejsca, gdzie Podlaska Brygada Kawalerii toczyła walki z Niemcami we wrześniu 1939 roku. 2/3 trasy z 22,7 km przebiega mało uczęszczanymi drogami asfaltowymi, a mniej niż 1/4 prowadzi przez las. Ponadto można zobaczyć wieżę ciśnień w Białej Piskiej, Krąg Galindów między Kumielskiem, a Długim Kątem (należy trochę zboczyć z trasy) oraz pomnik upamiętniający żołnierzy Podlaskiej Brygady Kawalerii w Kowalewie.
Dystans / Przewyższenie – 24 km / 150 m
Spiętrzenia, rozlewiska i kaskady wodne na rzece Święcek. Aleje lipowe oraz urokliwe zakątki leśne sprzyjają obserwacji dzikiej zwierzyny w Nadleśnictwie Drygały.
Dystans / Przewyższenie – 34 km / 420 m
Szlak przebiegający przez urokliwe miejscowości, oferuje zarówno kontakt z naturą, historią jak i kulturą żyjących tu ludzi. Pokonując trasę zatrzymajmy się w Ogródku i zwiedźmy Muzeum Michała Kajki.
Dystans / Przewyższenie – 31 km /
Szlak rozlega się pośród urozmaiconego krajobrazu Szwajcarii Orzyskiej, który syci oczy niezapomnianymi widokami. W Cierzpiętach znajduje się cmentarz wojenny z pierwszej wojny światowej oraz potężny bunkier położony na wzgórzu na południe od wsi Cierzpięty. Trasę kończymy w Okartowie położonym nad jeziorem Śniardwy i Tyrkło, gdzie znajduje się Stacja Ratownictwa Wodnego.
Dystans / Przewyższenie –21 km / 260 m
Trasa „Szlakiem jezior rynnowych” pozwala wczuć się w typowo mazurski klimat, ponieważ wiedzie poprzez pola, łąki, lasy i jeziora, w których schronienie znalazła szczególnie bogata i różnorodna fauna i flora. Warto zatrzymać się w Ubliku i zobaczyć ręcznie malowaną ceramikę w pracowni ceramiczno-artystycznej o nazwie Manufaktura Górecka.
Dystans / Przewyższenie – 21 km / 325 m
Pętla szlaku prowadzi przez interesujące lasy mieszane, dość zróżnicowane wysokościowo tereny, z licznymi zabagnieniami, aż po łagodne obszary Rzeki Orzysza. Przejeżdżając przez Grądy znajdziemy zabytkowy dawny cmentarz ewangelicki.
Dystans / Przewyższenie – 97 km / 980 m
Trasa rowerowa prowadząca wokół największego polskiego jeziora. Zakłada ona przeprawę promem w miejscowości Wierzba. Trasa podstawowa ma długość 88,2 km, a trasa z wariantami 102 km (z wariantami oznacza pokonanie dodatkowych odcinków do ciekawych miejsc wymagających zboczenia z głównego szlaku np. na śluzę w Karwiku, czy Półwysep Szeroki Ostrów w Zdorach).
Dystans / Przewyższenie – 33 km / 275 m
Trasa prowadzi z Krutyni do Piersławka, miejsca urodzin i młodości niemieckiego pisarza Ernsta Wiecherta, którego twórczość związana jest z Mazurami. Droga wiedzie nad jeziorami: Mokrym, Kołowin, Majcz Wielki. W Lipowie zobaczyć można wczesnośredniowieczne grodzisko Galindów, ludu bałtyckiego.
Dystans / Przewyższenie – 30,6 km / 120 m
Trasa wiedzie do Leśniczówki Pranie nad Jeziorem Nidzkim, gdzie wypoczywał i tworzył K. I. Gałczyński. Po drodze zobaczyć można młyn wodny i głazy na wyeksploatowanej żwirowni.
Dystans / Przewyższenie – 23,4 km / 200 m
Trasa rozpoczyna się przy Domu Zdrojowym i biegnie drogami leśnymi i ulicami Świeradowa Zdroju. 40% trasy biegnie drogami lub ulicami asfaltowymi, pozostała część prowadzi drogami szutrowymi wśród lasów. Na trasie znajduje się kilka punktów widokowych na Pogórze Izerskie i Izerskie Garby. Przy trasie położonych jest kilka zagospodarowanych punktów odpoczynku. Warto zatrzymać się m.in. na Rozdrożu Izerskim, gdzie rozpościera się piękny widok na Izerskie Garby oraz Kopalnie Stanisław.
Dystans / Przewyższenie – 22,4 km / 145 m
Trasa ta prowadzi przez głazowiska koło wsi Rosocha i Wojnowo, które znajdują się w pasie moreny czołowej fazy poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego (Wurm) w pobliżu jej styku z terenem sandrowym, rozciągającym się na południe. W Wojnowie zwiedzić można klasztor i molennę staroobrzędowców oraz cerkiew prawosławną rosyjskich osadników z pierwszej połowy XIX wieku.